Financial News: De maandelijkse video van de ING-economen

Dankzij een aantal gunstige factoren, zoals het milde weer en minder LNG-import vanuit China is de druk op de gasmarkt wat afgenomen. De gasprijzen bevinden zich momenteel een heel stuk onder hun piekniveau ’s van enkele maanden geleden. Toch is het veel te vroeg om al te besluiten dat het ergste achter de rug is. Eenmaal de temperaturen omlaaggaan kan de situatie snel keren. Ook de volgende jaren zal de gasmarkt zeer krap blijven. Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) waarschuwde onlangs nog voor een gastekort in Europa volgende winter.

Momenteel liggen de gasprijzen een heel stuk onder hun piekniveaus, maar we moeten oppassen dat dit niet leidt tot al te optimistische voorspellingen over de toekomst. Er zijn verschillende factoren die compenseerden voor de afbouw van de Russische gasleveringen. Zo beleefde Europa zijn warmste oktobermaand ooit, met gemiddelde temperaturen die bijna 2 graden boven het gemiddelde sinds 1990 lagen. Vorige maand zijn er op verschillende plaatsen in West-Europa dagrecords gesneuveld en in Oostenrijk, Zwitserland en Frankrijk, alsook in grote delen van Italië en Spanje, was oktober de warmste maand ooit gemeten. De enige gebieden op het continent waar oktober dit jaar kouder was dan gemiddeld, waren enkele Griekse eilanden en IJsland. Ook de eerste helft van november was zachter dan gewoonlijk waardoor het begin van het stookseizoen opnieuw werd uitgesteld. Deze temperaturen zijn uitzonderlijk en we moeten er rekening mee houden dat het stookseizoen volgend jaar veel vroeger kan beginnen. Ook de volle gastanks hebben de druk wat weggenomen van de gasmarkt. De gasopslagcapaciteit in de EU is nu voor 95% gevuld en ligt daarmee zelfs 5% boven zijn vijfjarig gemiddelde. In Duitsland zijn de tanken zelfs voor meer dan 99,5% gevuld. Afgelopen zomer hebben we de tanken nog grotendeels kunnen vullen met Russisch gas. Zo werd er 30 miljard kubieke meter aardgas via pijpleidingen aan de EU geleverd, leveringen die volgend jaar waarschijnlijk zullen wegvallen. Bovendien is er weinig ruimte om de aanvoer van niet Russische pijpleidingen te verhogen: zowel Azerbeidzjan als Noorwegen zitten dit jaar al dicht tegen hun maximale capaciteit. In het geval van Algerije wordt een beperkte stijging verwacht door de ontwikkeling van nieuwe gasvelden, maar dit is ook ruim onvoldoende om de Russische terugval op te vangen.

In de eerste negen maanden van 2022 daalde de Chinese LNG-invoer met 21% in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar, als gevolg van de economische groeivertraging en de verschillende covid-lockdowns. Een heropleving van de Chinese economie zou de LNG-invoer in 2023 weer op het niveau van 2021 kunnen brengen. Dit zou de LNG die beschikbaar is voor de Europese markt aanzienlijk kunnen beperken. China heeft de afgelopen jaren bovendien een sterk LNG-beleid gevoerd waardoor het kan rekenen op een groot aantal “destinationfixed” LNG-contracten, waardoor China in feite een voorkeursrecht heeft op meer dan de helft van de verwachte toename in het wereldwijde LNG-aanbod in 2023. Europa heeft dit jaar al zeer hard moeten concurreren met Azië voor die extra LNG-tankers en de concurrentie belooft volgend jaar nog heviger te worden. 

Dit toont aan dat Europa nog niet uit de gevarenzone is en dat er volgende winters een groot risico op een gastekort zal zijn. Het International Energie Agentschap (IEA) waarschuwde in een rapport begin november dat Europa volgende zomer te maken kan krijgen met een gastekort van 30 miljard kubieke meter of 13% van de totale vraag naar gas. In deze analyse gaan zij uit van een volledige stopzetting van de Russische gasleveringen, een terugkeer van de Chinese LNG-invoer naar het niveau van 2021, een daling van de vraag naar gas in de EU en het Verenigd Koninkrijk met 11% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde tussen november dit jaar en maart volgend jaar en dat de Europese gasopslagplaatsen aan het eind van deze winter voor ongeveer 30% gevuld zullen zijn. Onder deze veronderstellingen krijgen we een aanzienlijk gastekort tijdens de zomer van 2023, de periode waarin de gasopslagplaatsen opnieuw moeten worden gevuld. Dit zal de prijzen volgend jaar opnieuw enorm onder druk zetten.

Al deze onzekerheid zorgt voor veel volatiliteit in de spotgasprijzen. Die zijn nu tijdelijk wat gedaald, maar dat kan snel weer veranderen. Je ziet dat de forward binnen een maand al veel hoger staat omdat de markt volgende maand al een veel hogere vraag naar gas verwacht. Voor 2023 staat de forwardprijs momenteel op 123,5 euro per MwH, en we denken dat deze zelfs nog een flink stuk hoger kan gaan. Het aanvullen van de voorraden zal volgend jaar heel wat moeizamer verlopen, gezien de vermindering van het Russische aanbod. Als de Russische gasleveringen blijven zoals ze nu zijn, betekent dit een daling met 60% j-o-j voor volgend jaar. En uiteraard bestaat het risico dat ook de resterende stromen alsnog volledig tot stilstand komen. De markt houdt nu al rekening met ernstige aanvoerproblemen volgend jaar. De forwardgasprijzen voor volgend jaar liggen ruim boven de huidige prijzen.

De vooruitzichten voor de oliemarkt zijn aanzienlijk veranderd vorige maand als gevolg van de beslissing van de OPEC+ om hun productiedoelstellingen te verlagen. Deze beperkingen zullen in november ingaan en lopen tot eind 2023. Aangezien de meeste OPEC+ leden echter al ruim onder hun streefniveau produceren, zullen de feitelijke verminderingen van de groep veel kleiner zijn, maar deze beslissing komt op een moment dat er veel onzekerheid heerst over de Russische aanvoer. Het EU-verbod op Russische overzeese ruwe olie treedt op 5 december in werking, gevolgd door het verbod op Russische geraffineerde producten op 5 februari. Tot nu toe heeft het Russische aanbod goed standgehouden, grotendeels dankzij India, China en een handvol kleine kopers die meer Russische olie zijn gaan kopen, maar het is moeilijk voor te stellen dat zij ruimte hebben om hun aankopen nog verder te verhogen. Wanneer de EU-verboden van kracht worden, verwachten wij dan ook een sterkere daling van het Russische aanbod. Bijgevolg gaan we volgend jaar een zeer krappe oliemarkt hebben, vooral als de vraag vanuit China weer aantrekt. Hoewel er nog veel onzekerheid bestaat over China's zerocovid beleid en de kracht van een mogelijke heropleving, zou China volgend jaar goed zijn voor bijna 50% van de wereldwijde groei van de vraag naar olie. Bijgevolg zullen de olieprijzen in 2023 waarschijnlijk hoger noteren.

In ons basisscenario gaan we uit van een krappe oliemarkt als gevolg van de OPEC+- quotaverlagingen en het EU-verbod op Russische olie, wat de prijzen hoger zal duwen. Daarnaast zal ook de gasmarkt volgend jaar uiterst krap blijven en vraagdestructie zal waarschijnlijk nodig zijn om de wintermaanden door te komen. De prijzen kunnen zelfs nog hoger stijgen dan de huidige forwards wanneer er een sterk herstel is van de Chinese vraag, waardoor wij gedwongen worden agressiever met China te concurreren voor LNG-capaciteit.

Volg onze economische updates op onze Economie-pagina.